zaterdag 14 maart 2009

3. Westfälischer Genealogentag

Afgelopen zaterdag was in Altenberge bij Münster de Westfälischer Genealogentag, op een uurtje rijden vanaf de grens bij Enschede. Dat was mooi te combineren met een verjaardagsbezoek in Almelo. Bovendien kon ik misschien nog wat gegevens ́scoreń over een van mijn voorouders, Gerrit Hendrik Midden, die als Hollandgänger in Ermelo strandde. Eén maand na de geboorte van zijn eerste kind trouwde hij mijn voormoeder in juni 1780. Ik stel mij voor hoe hij in het voorjaar nietsvermoedend met zijn knapzak over de schouder Ermelo binnenwandelt om bij zijn liefje langs te gaan. Hij treft haar met een dikke buik aan en neemt zijn verantwoordelijkheid als vader van het kind. Dit zal wel een te romantische voorstelling van zaken zijn. Hoe het precies gegaan is zullen we nooit te weten komen.


De Westfälische Gesellschaft für Genealogie und Familienforschung organiseert dit tweejaarlijkse evenement nu voor de derde keer. De gemeente Altenberge stelt de plaatselijke sporthal beschikbaar. Dat scheelt de organisatie de nodige kosten. Met een kleine vijftig exposanten biedt deze dag een goed beeld van de genealogische activiteiten in Westfalen en aangrenzende gebieden. Er zijn ook enkele lezingen met onderwerpen voor beginners en gevorderden en korte excursies langs plaatselijke monumenten. Zo’n duizend geïnteresseerden bezoeken de dag. De belangstelling is daarmee van zowel exposanten als bezoekers groter dan bij de vorige genealogische dag in 2007.
Op mijn route langs de kramen verzamel ik folders voor thuis en blijf ik bij verschillende exposanten wat langer hangen. Vlak bij de ingang presenteert het Internet Portal ́Westfälische Geschichte ́ zich. Een website waarop je lekker kunt grasduinen als je wat meer wilt weten over de Westfaalse geschiedenis. Ik speel wat met topografische kaarten van rond 1800 op de website.
Even verderop is het druk rond de stand van de Verein für Computergenealogie. CompGen Verein - zoals ze kortweg heet - is nog relatief jong (opgericht in 1989) en heeft zich ontwikkeld tot de grootste Duitse genealogische vereniging, met bijna 3000 leden. Daarmee is ze net zo groot als in Nederland de HCC!Genealogie van de Hobby Computer Club of de afdeling computergenealogie van de Nederlandse Genealogische Vereniging (die als geheel 10.000 leden heeft). Of dit betekent dat genealogie in Nederland populairder is dan in Duitsland of dat de organisatiegraad van Nederlandse genealogen groter is valt moeilijk te zeggen. Wat wel opvalt is de fragmentering van de Duitse genealogische kaart. Er zijn vele regionale en lokale verenigingen en werkgroepen. De Duitse koepelorganisatie DAGV vertegenwoordigt via de aangesloten verenigingen zo ́n 20.000 genealogen.
De Verein für Computergenealogie heeft haar voor Duitse begrippen hoge ledental zeker te danken aan de activiteiten op internet en het informatieve kwartaalblad. We hebben Computergenealogie nog niet in onze bibliotheek, dus ik regel een ruilabonnement met ons kwartaalblad waarvan ik wat exemplaren bij me heb. De CompGen Verein heeft een belangrijke portal voor genealogie in Duitsland ontwikkeld (www.genealogy.net). Je kunt er informatie over allerlei Duitse verenigingen vinden, contacten leggen met onderzoekers, gepubliceerde (databases) met bijvoorbeeld ́Ortsfamilienbücheŕ vinden, gedcom-bestanden doorzoeken, uploaden of downloaden (GedBas) en nog veel meer.

Een volgende exposant die mijn aandacht trekt is Stammbaumdrucker, een computerprogramma waarmee allerlei grafische genealogische overzichten gemaakt kunnen worden. Je gebruikt als basis een gedcom-bestand of je klopt de gegevens rechtstreeks in Stammbaumdrucker. Je kunt de boxjes waar de informatie in komt aanpassen aan je wensen, er foto’s in zetten, achtergronden maken, enzovoort. Het is mogelijk vaste genealogische begrippen (trouwt, volgt, etc.) aan een taal aan te passen. De maker van het programma, de Berlijnse ingenieur Ekkehart von Renesse vertelt niet van de Nederlandse adellijke Renesses te zijn, maar zijn familienaam wel te ontlenen aan de gelijknamige Zeeuwse plaats. Het programma is voor een paar tientjes te downloaden. Ik ga er thuis eens mee experimenteren.
Nederland is goed vertegenwoordigd met vier stands, vooral vanuit de grensstreek met Westfalen. Twee afdelingen van de NGV staan er (Twente en Achterhoek/Liemers), de Werkgroep Genealogisch Onderzoek Duitsland, de Oostgelderse Stichting voor Genealogie en Boerderijonderzoek, samen met de organisatie van de Oostgelderse Contactdag. Bij de laatste stand lever ik een stapel CBG-folders in het Duits af. Leuk dat zij als CBG-ambassadeurs willen optreden.


Mijn rondgang besluit ik bij de stands van een aantal archiefdiensten van kerken en overheid. Ook hier is het drama met het Keulse archief gespreksonderwerp. Niet voor te stellen dat - los van het persoonlijke leed - duizend jaar geschiedenis aan documenten zo maar als afval in een gat in de grond verdwijnt.
Wat opviel was dat vergeleken met Nederland de beschikbaarstelling van gescande originelen van genealogische basisbronnen nog maar mondjesmaat gebeurt. Dat zal te maken hebben met het feit dat tot 1 januari 2009 informatie uit de Duitse burgerlijke stand van na 1 januari 1878 eigenlijk alleen maar te krijgen was door directe afstammelingen van personen in de akten. Dit jaar is de openbaarheidstermijn sterk opgeschoven. Die is nu te vergelijken met de Nederlandse en voor de overlijdensakten zelfs soepeler: geboorten 110 jaar, huwelijken 80 jaar, overlijdens 30 jaar (in Nederland 100, 75 en 50 jaar). Afdelingen burgerzaken en archiefdiensten moeten zich instellen op deze nieuwe situatie. De registers die binnen de openbaarheidstermijn vallen zullen overgebracht worden naar openbare archiefbewaarplaatsen. Dat zal nog wat tijd kosten. Die grotere beschikbaarheid van de burgerlijke stand zal naar verwachting een extra impuls geven aan de genealogiebeoefening in Duitsland.
De burgerlijke stand bestaat in het grootste deel van Duitsland pas vanaf 1874. De onderzoeker is voor 1874 aangewezen op de kerkeboeken die vaak in kerkelijke archieven liggen (ter plaatse of bij een hoger organisatielaag). Er is in het verleden op grote schaal gemicrofilmd, maar de stap naar digitalisering van de dtb-regtisters is nog nauwelijks gezet.
Zo'n genealogische dag levert altijd weer de nodige contacten, informatie en inspiratie op. Op het laatste moment deed ik uit de databank van de organiserende vereniging nog een ‘Forscherkontakt’ op. Iemand in Münster doet ook onderzoek op de naam Midden in de herkomstplaats van mijn Gerrit Hendrik. Jammergenoeg is er alleen alleen een postadres en geen e-mail-adres. Voordat ik Altenberge verlaat ga ik nog even de lokale supermarkt binnen om voor mijn jarige broer een fles ‘Kornwein’, in Westfalen gestookte schnapps te kopen.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten